Bệnh kiết lỵ là một căn bệnh nghiêm trọng của đường tiêu hóa, có thể xảy ra ở bất cứ người nào. Nếu không được xử lý kịp thời bệnh kiết lỵ sẽ để lại những biến chứng nguy hiểm, thậm chí có thể tử vong. Để biết được cách phòng tránh bệnh kiết lỵ hiệu quả cũng như biết thêm về bệnh kiết lỵ, mời bạn đọc bài viết dưới đây.
Bệnh kiết lỵ là gì?
Bệnh kiết lỵ là một bệnh về đường tiêu hóa, nó gây tiêu chảy nặng có chứa máu hoặc chất nhầy. Có hai loại bệnh lỵ chính:
- Bệnh lỵ amip: Ký sinh trùng Entamoeba histolytica (E. histolytica) là một trong những nguyên nhân chính gây bệnh lỵ amip. Các ký sinh trùng khác gây bệnh lỵ amip bao gồm Balantidium coli (B. coli) và bệnh giun lươn.
- Bệnh lỵ trực khuẩn: Nhiễm vi khuẩn gây ra bệnh lỵ trực khuẩn. Một số vi khuẩn phổ biến nhất gây bệnh lỵ trực khuẩn bao gồm Shigella, Salmonella, Campylobacter và Escherichia coli (E. coli). Bệnh lỵ trực khuẩn là loại bệnh lỵ phổ biến nhất.
Nếu không được điều trị thích hợp, bệnh lỵ có thể gây tử vong. Vậy việc nhận biết rõ các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh kiết lỵ là điều rất cần thiết.
Bài viết tham khảo: Tiêu chảy khi mang thai: nguyên nhân và biện pháp điều trị
Nguyên nhân gây bệnh kiết lỵ
Như đã nói ở trên, bệnh kiết lỵ gồm 2 loại chính cho nên nguyên nhân của mỗi loại sẽ khác nhau.
Bệnh lỵ amip: do ký sinh trùng Entamoeba
Hầu hết các trường hợp bệnh lỵ amip xảy ra khi người ta ăn phải thức ăn hoặc nước bị nhiễm phân có chứa trứng Entamoeba. Những người có nguy cơ mắc bệnh lỵ amip nặng nhất bao gồm:
- Phụ nữ đang mang thai hoặc sau sinh
- Trẻ sơ sinh
- Những người đang dùng corticosteroid
- Người bị suy dinh dưỡng
- Những người đang sống chung với bệnh ung thư
Bệnh lỵ trực khuẩn hoặc bệnh shigella: do vi khuẩn Shigella gây bệnh. Bạn có thể nhiễm Shigella theo những cách sau:
- Không rửa tay kỹ sau khi đi vệ sinh
- Chạm vào các bề mặt mà vi khuẩn đã lây nhiễm, sau đó chạm vào miệng, mũi hoặc mắt của bạn
- Ăn thực phẩm mà vi khuẩn đã bị ô nhiễm
- Nuốt nước hồ, sông khi bơi
- Có quan hệ tình dục với người đang hồi phục sau bệnh lỵ trực khuẩn
Vi khuẩn Shigella có thể tồn tại trong phân của một người trong 1–2 tuần sau khi họ ngừng gặp các triệu chứng nhiễm trùng. Vậy nên những người bệnh cần tiếp tục tuân thủ các biện pháp vệ sinh nghiêm ngặt để ngăn ngừa lây nhiễm sang người khác.
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh kiết lỵ
Các triệu chứng bệnh kiết lỵ khác nhau tùy theo nhiễm trùng là do vi khuẩn hay ký sinh trùng.
Triệu chứng của bệnh lỵ trực khuẩn: Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), các triệu chứng của bệnh lỵ trực khuẩn thường bắt đầu khoảng 1–2 ngày sau khi nhiễm bệnh và kéo dài khoảng 7 ngày. Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Tiêu chảy có thể chứa máu
- Cảm thấy cần đi đại tiện ngay cả khi ruột trống rỗng
- Đau bụng
- Sốt
- Buồn nôn và ói mửa
Các triệu chứng thường kéo dài khoảng 5–7 ngày, mặc dù một số người có thể gặp các triệu chứng trong 4 tuần hoặc hơn. Trong một số trường hợp, có thể mất vài tháng để thói quen đại tiện của một người trở lại bình thường.
Triệu chứng của bệnh lỵ amip
Người mắc bệnh lỵ amip có thể gặp các triệu chứng sau:
- Đau bụng và chuột rút
- Tiêu chảy ra nước, có thể chứa máu, chất nhầy hoặc mủ
- Táo bón ngắt quãng
- Sốt và ớn lạnh
- Mệt mỏi
- Giảm cân
Cách điều trị bệnh kiết lỵ
1. Điều trị bệnh lỵ trực khuẩn
Hầu hết những người mắc bệnh lỵ trực khuẩn không cần dùng thuốc theo toa. Nhiễm trùng thường tự khỏi trong vòng một tuần. Bạn có thể làm một số điều sau để giúp bản thân cảm thấy tốt hơn:
- Uống nhiều nước hoặc đồ uống “bù nước”, như đồ uống thể thao hoặc chất điện giải để phục hồi lượng chất lỏng bạn đã mất do tiêu chảy.
- Thuốc chứa bismuth subsalicylate: giúp làm giảm các triệu chứng như đau bụng và tiêu chảy
- Thuốc giảm đau acetaminophen để kiểm soát chứng chuột rút
- Thuốc trị tiêu chảy loperamid nhưng cần theo sự chỉ dẫn của bác sĩ
- Thuốc kháng sinh nếu tiêu chảy và các triệu chứng khác nghiêm trọng.
2. Điều trị bệnh lỵ amip
Đối với bệnh lỵ amip, bệnh nhân thường được điều trị như sau:
- Thuốc kháng sinh: kết hợp giữa metronidazole và tinidazole.
- Thuốc điều trị nhiễm trùng do amip: iodoquinol hoặc diloxanide furoate.
- Uống nhiều nước hoặc đồ uống bù điện giải để giảm tình trạng mệt mỏi khi tiêu chảy mất nước điện giải\
- Thuốc giảm đau hạ sốt: paracetamol…
Bệnh kiết lỵ gây ra biến chứng nào?
Biến chứng phổ biến nhất của bệnh lỵ hoặc bất kỳ loại tiêu chảy nào là mất nước. Điều quan trọng là phải uống nhiều nước nếu bạn hoặc con bạn bị tiêu chảy.
Các biến chứng khác của bệnh lỵ có liên quan đến mất nước và có thể bao gồm:
- Nồng độ kali thấp nghiêm trọng, có thể gây ra những thay đổi về nhịp tim đe dọa tính mạng
- Co giật
- Hội chứng tan máu do tan máu (một loại tổn thương thận)
- Các biến chứng bệnh lỵ bổ sung là:
- Megacolon độc hại
- Chứng sa trực tràng
Cách phòng tránh bệnh kiết lỵ
Cách tốt nhất để phòng tránh bệnh kiết lỵ là thực hành vệ sinh tốt. Rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước chảy sau khi đi vệ sinh và trước khi xử lý hoặc ăn thực phẩm. Các cách khác để phòng tránh bệnh kiết lỵ bao gồm:
- Không dùng chung vật dụng cá nhân với người khác, bao gồm bàn chải đánh răng, ly uống nước và khăn tắm.
- Không sử dụng nước tùy ý trừ khi bạn chắc chắn rằng nước đó đã được vệ sinh hoặc vô trùng (không có vi trùng). Điều này bao gồm nước để uống, nấu ăn và đánh răng. Sử dụng nước đóng chai hoặc viên clo để khử trùng nước. Bạn cũng có thể vệ sinh nó bằng cách đun sôi trong ít nhất một phút.
- Tránh xa những người mắc bệnh kiết lỵ.
- Rửa tất cả trái cây và rau quả bằng nước sạch, gọt vỏ chúng trước khi ăn chúng.
- Nấu chín kỹ tất cả thức ăn.
- Làm sạch bệ toilet và bồn cầu, tay cầm xả nước, vòi và bồn rửa bằng chất tẩy rửa và nước nóng sau khi sử dụng, sau đó là chất khử trùng gia dụng.
- Tránh quan hệ tình dục cho đến khi bạn không còn triệu chứng trong ít nhất 48 giờ.
- Nếu bạn đang đi du lịch đến một khu vực thường mắc bệnh kiết lỵ, bạn cũng nên tránh đá viên, đồ uống từ đài phun nước, nước hoặc nước ngọt không đựng trong hộp kín cũng như các sản phẩm từ sữa và nước trái cây chưa tiệt trùng. Thanh trùng là một quá trình tiêu diệt vi khuẩn.
Vì shigella rất dễ lây sang người khác nên bạn có thể cần phải gửi mẫu phân để được xác nhận rõ ràng trước khi quay lại cơ quan, trường học hoặc nhà trẻ.
Tuy rằng bệnh kiết lỵ thường hết sau 1 vài ngày, nhưng nếu dấu hiệu và triệu chứng của bạn không thuyên giảm thì bạn cần đến bệnh viện để được chẩn đoán chính xác nhất tránh xảy ra những biến chứng nguy hiểm nhé!
